Εισαγωγή:
Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα είναι ένας διηθητικός πρωτοπαθής Όγκος Εγκεφάλου. Είναι ένα Γλοίωμα υψηλού βαθμού κακοήθειας. Συνήθως εμφανίζεται σε ενήλικες μεταξύ 30 και 50 ετών. Η θεραπεία περιλαμβάνει την Χειρουργική Επέμβαση, την Ακτινοθεραπεία και την Χημειοθεραπεία. Η Στερεοτακτική Βιοψία συμβάλλει σημαντικά στην διάγνωση και στην θεραπεία που θα ακολουθήσει ο ασθενής.
Τι είναι το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα, ή Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού Κακοήθειας, είναι ένας διηθητικός πρωτοπαθής Όγκος Εγκεφάλου. Είναι ένα Γλοίωμα υψηλού βαθμού κακοήθειας (Βαθμός ΙΙΙ κατά WHO: World Health Organization). Συγκαταλέγεται στα Αστροκυττώματα υψηλού βαθμού κακοήθειας μαζί με το Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα (Βαθμός ΙV).
Σε ποιους ασθενείς εμφανίζεται το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Συνήθως εμφανίζεται σε ενήλικες μεταξύ 30 και 50 ετών. Στα παιδιά παρουσιάζεται λιγότερο συχνά. Γενικά, τα Αστροκυττώματα είναι οι πιο συχνοί πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου στους ενήλικες.
Η ακριβής συχνότητα εμφάνισης του Αναπλαστικού Αστροκυττώματος δεν είναι γνωστή με ακρίβεια και υπολογίζεται ότι μαζί με το Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα επηρεάζουν 5-8 άτομα ανά 100.000 γενικού πληθυσμού.
Που εντοπίζεται;
Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, συχνότερα όμως εντοπίζεται στα ημισφαίρια του εγκεφάλου.
Από που προέρχεται το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα και γενικότερα τα Αστροκυττώματα, είναι όγκοι που αναπτύσσονται από τα υποστηρικτικά κύτταρα του εγκεφάλου. Ονομάζονται αστροκύτταρα λόγω τους σχήματός τους που μοιάζει με αστέρι.
Γενικά τα υποστηρικτικά κύτταρα του εγκεφάλου ονομάζονται Νευρογλοιακά Κύτταρα ή Γλοία. Εμφανίζουν διάφορα σχήματα και παρουσιάζονται με 3 τύπους: το Αστροκύτταρο, το Ολιγοδενδροκύτταρο και το Επενδυματικό κύτταρο. Τα κύτταρα αυτά περιβάλλουν, στηρίζουν και προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Επίσης συμβάλλουν στην ομοιόσταση του εγκεφάλου.
Από τα Νευρογλοιακά Κύτταρα προέρχονται διάφοροι Όγκοι Εγκεφάλου οι οποίοι ονομάζονται Γλοιώματα και παρουσιάζονται με 3 τύπους:
- Τα Αστροκυττώματα, τα οποια προέρχονται από το αστροκύτταρο (Πιλοκυτταρικό Αστροκύττωμα, Αστροκύττωμα 2ου Βαθμού, Αναπλαστκό Αστροκύττωμα και Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα).
- Το Ολιγοδενδρογλοίωμα, προέρχεται από το ολιγοδενδροκύτταρο.
- Το Επενδύμωμα, προκύπτει από το επενδυματικό κύτταρο.
Ποια είναι τα αίτια για την εμφάνιση του Αναπλαστικού Αστροκυττώματος;
Στις αιτίες για την ανάπτυξη του Αναπλαστικού Αστροκυττώματος ενοχοποιούνται γενετικές και ανοσολογικές ανωμαλίες, περιβαλλοντικοί παράγοντες κτλ.
Φυσιολογικά, τα κύτταρα αναπτύσσονται με ομαλό τρόπο κάτω από τον έλεγχο των γονιδίων των χρωμοσωμάτων. Τα γονίδια αυτά ελέγχουν με διάφορους μηχανισμούς τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη των κυττάρων. Επίσης, επιδιορθώνουν όποια βλάβη μπορεί να εμφανιστεί.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα άτομο μπορεί να γεννηθεί με ελαττώματα στα γονίδια αυτά. Επίσης, περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν τέτοια βλάβη στα γονίδια, ή να προκαλέσουν μεγαλύτερη καταστροφή σε μετάλλαξη που προϋπήρχε. Αναφέρονται χαρακτηριστικά η έκθεση σε χημικές ουσίες (νιτρώδη, χλωροαιθένιο), οι υπεριώδεις ακτίνες, η ιονίζουσα ακτινοβολία, η διατροφή, κτλ. Στην περίπτωση αυτή, όταν υπάρχουν μεταλλαγμένα γονίδια, οι εσωτερικοί μηχανισμοί ελέγχου της ανάπτυξής καταστρέφονται και τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται και αναπτύσσονται άναρχα με αυξημένους ρυθμούς. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας μάζας δηλαδή ενός όγκου.
Δεν είναι απόλυτα κατανοητός ο μηχανισμός της άναρχης αναπαραγωγής των καρκινικών κυττάρων. Η ακριβής αιτία για την ανάπτυξη του Αναπλαστικού Αστροκυττώματος δεν είναι γνωστή με σαφήνεια.
Ποια είναι η κληρονομικότητα στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα και γενικά τα Αστροκυττώματα, εμφανίζονται συχνότερα σε ασθενείς με ορισμένες γενετικές διαταραχές όπως είναι η Νευροϊνωμάτωση τύπου Ι, το σύνδρoμο Li-Fraumeni, το σύνδρομο Lynch (μη-πολυποδιακός oρθοκολικός καρκίνος: Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer) και η Οζώδης Σκλήρυνση.
Η εμφάνιση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Αστροκυττωμάτων και του Αναπλαστικού Αστροκυττώματος όμως δεν σχετίζεται με την κληρονομικότητα και δεν μεταβιβάζεται στους απογόνους.
Τι συμπτώματα προκαλεί το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Τα συμπτώματα που προκαλεί το Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού διαφέρουν μεταξύ των ασθενών και περιλαμβάνουν:
- Συμπτώματα από την Αυξημένη Ενδοκράνια Πίεση. Εμφανίζονται από την σταδιακή ανάπτυξη και διήθηση του όγκου και την πίεση που ασκείται στον εγκέφαλο. Eπιδεινώνονται με τον χρόνο ή εμφανίζονται αιφνίδια και περιλαμβάνουν τον πονοκέφαλο (κεφαλαλγία), την ναυτία, τον έμετο και την υπνηλία (λήθαργο).
- Επιληπτική κρίση. Μπορεί να είναι εστιακή ή γενικευμένη, να ξεκινάει με αύρα ή να παρουσιάζει μετακριτική φάση.
- Αισθητικές διαταραχές και αδυναμία (ημιπάρεση).
- Αδυναμία ή αιμωδία στα άνω ή στα κάτω άκρα ή και στο πρόσωπο.
- Διαταραχές του λόγου (αφασία, δυσφασία εκπομπής ή/και αντίληψης).
- Διαταραχή στην συμπεριφορά, την διάθεση ή την προσωπικότητα, ψυχιατρικές διαταραχές.
- Οπτικές διαταραχές (διπλωπία, θάμβος οράσεως, οπτικό έλλειμμα, κτλ.).
Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Η διάγνωση γίνεται με την απεικόνιση του εγκεφάλου. Χρησιμοποιείται η Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου με χορήγηση σκιαγραφικού μέσου και λιγότερο η Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου.
Η Μαγνητική Τομογραφία παρέχει λεπτομερή εικόνα του αστροκυττώματος με σημαντικές πληροφορίες για την διάγνωση. Βέβαια η ακριβής διάγνωση γίνεται μόνο μετά από βιοψία.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με Αναπλαστικό Αστροκύττωμα ή Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού είναι μια μεγάλη πρόκληση. Η θεραπεία στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα περιλαμβάνει την Χειρουργική Επέμβαση, την Ακτινοθεραπεία και την Χημειοθεραπεία. Η Στερεοτακτική Βιοψία, δεν αποτελεί θεραπεία, συμβάλλει σημαντικά όμως στην απόφαση για το θεραπευτικό πλάνο που θα ακολουθήσει.
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η θεραπεία για το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Η θεραπεία για το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα ή Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, το μέγεθος και η θέση του όγκου, οι προτιμήσεις του ασθενούς σχετικά με την θεραπεία. Εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή, ο οποίος ενημερώνεται με λεπτομέρεια για τις επιλογές που έχει.
Η Χειρουργική Επέμβαση.
Η Χειρουργική Επέμβαση για το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα είναι η Kρανιοτομία. Το χειρουργείο γίνεται με τεχνικές μικροχειρουργικής, με την χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου και συστημάτων Νευροπλοήγησης. Είναι η πιο αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση στο Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού και προτείνεται στους περισσότερους ασθενείς.
Το Χειρουργείο έχει σαν σκοπό την ολική αφαίρεση του όγκου. Όμως, λόγω της φύσης του, ο όγκος διηθεί τον φυσιολογικό εγκέφαλο και είναι δυσχερής η πλήρης χειρουργική αφαίρεση. Επίσης, ο όγκος μπορεί να βρίσκεται κοντά σε ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου καθιστώντας δυσχερή την ολική αφαίρεση με ασφάλεια. Γενικά, χειρουργός αφαιρεί το μεγαλύτερο επιτρεπτό μέρος της μάζας του όγκου. Σε περίπτωση υποτροπής του όγκου μετά το χειρουργείο, εφαρμόζονται η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.
Η Ακτινοθεραπεία στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα.
Η ακτινοβολία χορηγεί μεγάλη ποσότητα ενέργειας στα καρκινικά κύτταρα, με αποτέλεσμα να καταστρέφει το γενετικό τους υλικό. Με αυτόν τον τρόπο σταματάει ή επιβραδύνεται η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των καρκινικών κυττάρων.
Στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα, η μετεγχειρητική Ακτινοβολία χρησιμοποιείται:
- Σε περίπτωση γνωστού ή πιθανού υπολειμματικού όγκου μετεγχειρητικά (το οποίο δεν αφαιρέθηκε πλήρως).
- Σε υποτροπή του όγκου.
- Για την αντιμετώπιση των ανεγχείρητων όγκων που βρίσκονται σε σημαντική περιοχή του εγκεφάλου.
Η Χημειοθεραπεία.
Η Χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις υποτροπής μετά από χειρουργική αντιμετώπιση και ακτινοθεραπεία. Καταστρέφει τα ταχέως αναπτυσσόμενα κύτταρα του όγκου με αποτέλεσμα την αναστολή της ανάπτυξής του. Μπορεί να χορηγηθεί με την μορφή χαπιών και σε συνδυασμό με την ακτινοβολία βελτιώνουν αποτελεσματικά την πρόγνωση.
Η Στερεοτακτική Βιοψία Εγκεφάλου.
Η Στερεοτακτική Βιοψία όγκου εγκεφάλου είναι μια χειρουργική επέμβαση. Γίνεται στο χειρουργείο με γενική αναισθησία και συνθήκες αποστείρωσης.
Κατά την επέμβαση διενεργείται μια Κρανιοανάτρηση, δηλαδή διανοίγεται μια μικρή οπή στο κρανίο. Από την οπή αυτή εισάγεται μία ειδική βελόνα βιοψίας. Καθοδηγείται από ειδικό σύστημα όπως είναι ο Νευροπλοηγός ή το ειδικό Στερεοτακτικό Πλαίσιο. Λαμβάνεται μικρό δείγμα ιστού (1-2 χιλιοστά) από τον όγκο και το δείγμα αυτό αποστέλλεται για ιστολογική μελέτη.
Η ιστολογική διάγνωση καθορίζει με ακρίβεια τον τύπο και τον βαθμό της κακοήθειας του όγκου. Αποτελεί σημαντική εξέταση για την λήψη της απόφασης για τη θεραπεία που θα ακολουθήσει ο ασθενής.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η Στερεοτακτική Βιοψία μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένη διάγνωση σε ποσοστό που αναφέρεται στην βιβλιογραφία έως 30%. Αυτό συμβαίνει σε ανομοιογενείς ιστολογικά όγκους, όπως είναι τα Γλοιώματα. Σε ασθενείς όμως που η Κρανιοτομία ενέχει τον κίνδυνο πρόκλησης νευρολογικής βλάβης, η Στερεοτακτική Βιοψία είναι προτιμότερη.
Ποια είναι η πρόγνωση στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα;
Η ανταπόκριση της θεραπείας διαφέρει σε κάθε ασθενή και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
1. Στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα η πρόγνωση είναι καλύτερη όταν επιτυγχάνεται η ολική (εκτεταμένη) χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Επίσης, όταν ο ασθενής είναι μικρότερης ηλικίας (15-40 ετών) και η βαθμολογία στην κλίμακα αυτοεξυπηρέτησης (Karnofsky) είναι πάνω από 80.
2. Οι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την πρόγνωση στο Αστροκύττωμα 3ου Βαθμού είναι η μεγαλύτερη ηλικία του ασθενούς και το μεγάλο μέγεθος όγκου. Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η θέση του όγκου κοντά σε ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου (οπτική οδός, υποθάλαμος, στέλεχος, κτλ.). Τότε δεν είναι δυνατή η ολική αφαίρεση και ακολουθούν άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις.
3. Η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα βελτιώνουν σημαντικά το προσδόκιμο και την ποιότητα της ζωής των ασθενών.
4. Επίσης, το μοριακό προφίλ του όγκου καθορίζει σημαντικά την τελική πρόγνωση.
Γενικά, η μέση επιβίωση στο Αναπλαστικό Αστροκύττωμα είναι 2-3 χρόνια και το ποσοστό επιβίωσης στην πενταετία είναι περίπου 23-24%. Το Αναπλαστικό Αστροκύττωμα παρουσιάζει σημαντική προδιάθεση για εξαλλαγή σε Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται είναι κατά μέσο όρο περίπου δύο έτη.
Αυτός ο ιστότοπος παρέχει γενικές πληροφορίες και καμία πληροφορία δεν προορίζεται ή υπονοείται ότι μπορεί να αντικαταστήσει τις ιατρικές συμβουλές του ιατρού ή να χρησιμοποιηθεί για νομικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον Νευροχειρουργό για οποία πάθηση ή θεραπευτική επιλογή μπορεί ο ίδιος να σας προτείνει.
Δείτε την Πολιτική Ορθής Χρήσης Ιστότοπου.
